Σε επιστημονική έρευνα που εκπόνησε ο Δρ. Κωνσταντίνος Φαρσαλινός, έπειτα από την ανάλυση των δεδομένων από όλες τις δημοσιευμένες μελέτες από την Κίνα που περιγράφουν τα κλινικά χαρακτηριστικά ασθενών του Covid-19 και αναφέρουν στοιχεία για την καπνιστική τους συνήθεια, προκύπτει ένα «παράδοξο» αποτέλεσμα.
Σύμφωνα με τα ευρήματα της μελέτης, από το σύνολο των 1546 νοσηλευόμενων με COVID-19 σε νοσοκομεία της Κίνας, που αναλύθηκαν στις 5 μελέτες που εξετάστηκαν, φαίνεται ότι οι καπνιστές που νόσησαν από τον κορωνοϊό ήταν μόλις το 10,2% του συνόλου των ασθενών. Αυτό είναι ένα ποσοστό που προκαλεί μεγάλη έκπληξη, καθώς τα ποσοστά των καπνιστών στην Κίνα είναι ιδιαίτερα υψηλά. Σύμφωνα με τους ερευνητές, το αναμενόμενο ποσοστό των ασθενών που κάπνιζαν θα έπρεπε να είναι 31,3%.
Η διαφορά αυτή των 20 ποσοστιαίων μονάδων βρέθηκε πως είναι στατιστικά σημαντική. Σημειώνεται ότι μεταξύ των νοσηλευόμενων, το 58% ήταν άνδρες και το 42% γυναίκες.
Στη μελέτη συμμετείχαν ακόμα η καθηγήτρια Αναστασία Μπαρμπούνη από τη Σχολή Δημόσιας Υγείας του Πανεπιστημίου Δυτικής Αττικής και ο Raymond Niaura από το Πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης. Η μελέτη παρουσιάστηκε ως προδημοσίευση, ενώ έχει ήδη κατατεθεί προς δημοσίευση σε επιστημονικό περιοδικό.
Στο περιεχόμενο της μελέτης αναφέρουν οι ερευνητές:
«Υπάρχουν πολλές εικασίες σχετικά με τις επιπτώσεις του καπνίσματος στη νόσο COVID-19. Το κάπνισμα αυξάνει τον κίνδυνο για λοιμώξεις του αναπνευστικού συστήματος, και αναφορές στα μέσα ενημέρωσης υποδηλώνουν ότι μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο προσβολής από το κορωναϊό 2 (SARS-CoV-2), τον ιό που είναι υπεύθυνος για τη νόσο COVID-19.»
Η παρούσα μελέτη εξέτασε για πρώτη φορά τον επιπολασμό καπνίσματος μεταξύ των νοσηλευόμενων ασθενών με COVID-19 στην Κίνα και την συνέκρινε με τον αναμενόμενο επιπολασμό με βάση το κάπνισμα σε όλο τον πληθυσμό. Η ανάλυση έλαβε υπόψη την μεγάλη διαφορά στον επιπολασμό καπνίσματος μεταξύ ανδρών και γυναικών στην Κίνα καθώς το κάπνισμα είναι σημαντικά συχνότερο στους άνδρες.
Ο επιπολασμός καπνίσματος μεταξύ των νοσηλευόμενων περιπτώσεων COVID-19 στην Κίνα ήταν ασυνήθιστα χαμηλός σε σχέση με το γενικό πληθυσμό. Ο πραγματικός επιπολασμός καπνίσματος σε νοσηλευόμενους με COVID-19 ήταν περίπου το ένα τρίτο του αναμενόμενου επιπολασμού. Αυτή η προκαταρκτική ανάλυση, με δεδομένο ότι τα αναφερόμενα δεδομένα στις δημοσιευμένες μελέτες είναι ακριβή, δεν υποστηρίζει το επιχείρημα ότι το κάπνισμα αποτελεί παράγοντα κινδύνου για νοσηλεία με COVID-19, και μπορεί μάλιστα να έχει προστατευτικό ρόλο.
Το τελευταίο θα μπορούσε να συνδεθεί με την ελάττωση της έκφρασης του ACE2 που είναι γνωστό από προηγούμενες μελέτες ότι προκαλεί το κάπνισμα. Ωστόσο, πρέπει να εξεταστούν άλλοι παράγοντες, όπως η κοινωνικοοικονομική κατάσταση, που μπορεί να επηρεάζουν την πρόσβαση των καπνιστών με COVID-19 σε νοσοκομειακή περίθαλψη. Επιπλέον, η πρόοδος της νόσου COVID-19, οι επιπλοκές και ο θάνατος μεταξύ των νοσηλευόμενων ασθενών που καπνίζουν θα πρέπει να λάβουν υπόψη και άλλες συν-νοσηρότητες, όπως οι καρδιαγγειακές παθήσεις, οι οποίες είναι παράγοντες κινδύνου για δυσμενή έκβαση και έχουν αυξημένη επίπτωση στους καπνιστές.
Τα διαθέσιμα σήμερα στοιχεία δεν επιτρέπουν μια πολύ-παραγοντική ανάλυση, άρα παραμένει ασαφές εάν το ίδιο το κάπνισμα ή άλλοι παράγοντες που σχετίζονται με τις συν-νοσηρότητες ευθύνονται για την αρνητική έκβαση. Δεν εντοπίστηκαν μελέτες που να καταγράφουν την χρήση ηλεκτρονικού τσιγάρου σε νοσοκομειακούς ασθενείς με COVID-19. Έτσι, δεν μπορούν να γίνουν συστάσεις στους χρήστες ηλεκτρονικών τσιγάρων.
Πρέπει να σημειωθεί πως ο δρ. Κωνσταντίνος Φαρσαλινός έχει εκπονήσει δεκάδες έρευνες γύρω από το κάπνισμα και το ηλεκτρονικό τσιγάρο σε συνεργασία με Έλληνες και ξένους επιστήμονες, ενώ έχει συμμετάσχει επίσης σε δεκάδες σχετικά συνέδρια σε όλο τον κόσμο. Ακριβώς για αυτή του την ερευνητική δραστηριότητα έχει διακριθεί και ως ένας από τους «Highly Cited Researcher 2019», δηλαδή περιλαμβάνεται στη λίστα των επιστημόνων με τη μεγαλύτερη επιρροή στην παγκόσμια επιστημονική έρευνα την τελευταία δεκαετία.
Στα σχόλια του καταλήγει:
«Ξεκαθαρίζω πως είναι σαφής η σύσταση διακοπής του καπνίσματος διότι είναι ένα μέτρο που βελτιώνει σημαντικά την υγεία γενικά. Αλλά δεν μπορεί να γίνει καμία απολύτως σύσταση στους καπνιστές σε σχέση με τον κορωνοϊό. Ούτε φυσικά μπορεί να γίνει σύσταση να ξεκινήσει κάποιος το κάπνισμα λόγω του κορωνοϊού».
