Πάνος Παναγιωτόπουλος: Πρωτοφανείς απαγορεύσεις
Το υπουργείο Υγείας με τον νόμο 4600/2019 (άρθρο 96) ολοκληρώνει μια καταστροφική πολιτική ενάντια τόσο στην ατμιστική κοινότητα (ατμιστές και επιχειρήσεις) όσο και στην προσπάθεια μείωσης των καπνιστών στη χώρα. Αποτελεί δεδομένο ότι το άτμισμα συμβάλλει αποτελεσματικά στη μείωση του καπνίσματος. Aρα, οτιδήποτε δυσχεραίνει το άτμισμα θέτει τροχοπέδη στην αντικαπνιστική πρακτική του ατμού και πριμοδοτεί, εμμέσως πλην σαφώς, το κάπνισμα.
Ο νόμος αντιμετωπίζει το άτμισμα χωρίς νικοτίνη όπως το θανατηφόρο κάπνισμα. Αυτό, πέρα από άδικο, αφού δεν τηρείται η αρχή της αναλογικότητας, παραπληροφορεί τους καπνιστές και τους αποτρέπει από την αντικατάσταση του καπνού με κάτι λιγότερο επιβλαβές. Η εν λόγω πολιτική έρχεται σε αντίθεση με την επικρατούσα στις προηγμένες ευρωπαϊκές χώρες, οι οποίες, χρησιμοποιώντας την αποτελεσματικότητα των ατμιστικών προϊόντων στους καπνιστές, τα έχουν εντάξει στη φαρέτρα τους ενάντια στο κάπνισμα και τα συστήνουν ως μέσο. Επιπλέον, ο νόμος θέτει πρωτοφανείς απαγορεύσεις σε επίπεδο εθνικό, που διαφέρουν από όλη την υπόλοιπη αγορά της Ε.Ε., με αποτέλεσμα να παραβιάζεται το ευρωπαϊκό δίκαιο που αφορά την ελεύθερη διακίνηση των προϊόντων. Κάτι που θα αναδειχθεί στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή σύντομα, η οποία και απέρριψε την αποφυγή διαβούλευσης που αιτήθηκε το υπουργείο Υγείας και έθεσε σε υποχρεωτική διαβούλευση το άρθρο 96 του νόμου. Το υπουργείο δεν απέσυρε το άρθρο και το ψήφισε, παραβιάζοντας ευρωπαϊκό κανονισμό εν πλήρη γνώσει του – κάτι που επίσης θα γεννήσει δυσμενή αποτελέσματα εις βάρος της Ελλάδας. Το χειρότερο από όλα είναι η έλλειψη διαλόγου. Το άρθρο 96 δεν αποτελεί κατάληξη διαβούλευσης ούτε καν υπηρεσιών κρατικών όπως το Γενικό Χημείο του Κράτους. Δεν ελήφθη υπόψη η σύγχρονη επιστημονική γνώση και η σύγχρονη πρακτική. Το υπουργείο Υγείας εσωτερικά προετοίμασε, κατέθεσε και ψήφισε νομοθετικές ρυθμίσεις που έχουν προφανή σφάλματα, τα οποία επισημάνθηκαν με υπομνήματα και δεν ελήφθησαν στο ελάχιστο υπόψη. Ευτυχώς, στη δημόσια διαβούλευση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, αυτά θα αναδειχθούν μέχρι κεραίας. Για άλλη μία φορά το υπουργείο Υγείας απογοήτευσε. Είχε την ευκαιρία να προχωρήσει μπροστά και τελικά αποφάσισε να μείνει στο παρελθόν. Κάθε χρόνο 19.000 καπνιστές πεθαίνουν. Θα κάνουμε κάτι ουσιαστικό;
* Ο κ. Πάνος Παναγιωτόπουλος είναι πρόεδρος του Συνδέσμου Ελληνικών Επιχειρήσεων Προϊόντων Ατμίσματος (ΣΕΕΠΑ).
Παναγιώτης Μπεχράκης: Διατηρούν την εξάρτηση
Το κάπνισμα στην Ευρώπη έχει μειωθεί σημαντικά και καθημερινά μειώνεται ακόμη περισσότερο. Στη χώρα μας, επίσημα πλέον, καταγράφεται μια σαφής αλλαγή νοοτροπίας απέναντι στη χρήση προϊόντων καπνού, που εκφράζεται με μείωση της έναρξης του καπνίσματος στα παιδιά, με αύξηση της διακοπής στους ενηλίκους, με έντονη επιθυμία του κοινού για την αποτελεσματική εφαρμογή του αντικαπνιστικού νόμου και, τέλος, με μείωση της συνολικής κατανάλωσης καπνικών προϊόντων.
Με εμπορικούς όρους, η καπνική αγορά συρρικνώνεται. Το καπνεμπόριο επιχειρεί να αντιμετωπίσει το γεγονός με παραγωγή νέων προϊόντων, που με χημεία ή άλλους τρόπους υπόσχονται τη μειωμένη τοξικότητα – ό,τι περίπου υπόσχονταν τις προηγούμενες δεκαετίες τα φίλτρα, τα τσιγάρα με λιγότερη πίσσα ή νικοτίνη. Στην πράξη αποβλέπουν στη διατήρηση της εξάρτησης αλλά και της κερδοφορίας από τον εθισμό στη νικοτίνη.
Σήμερα, τόσο ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας όσο και η Ε.Ε. καταβάλλουν έντονες προσπάθειες για μια συντονισμένη αντιμετώπιση της μεγαλύτερης επιδημίας όλων των εποχών και την προστασία της δημόσιας υγείας από το κάπνισμα.
Η Ελλάδα συμμετέχει, και μάλιστα με ηγετικό ρόλο, στην προσπάθεια εφαρμογής σε ευρωπαϊκό επίπεδο της νέας κοινοτικής οδηγίας για τη ρύθμιση των προϊόντων καπνού (Tobacco Product Directive). Στο πλαίσιο εφαρμογής αυτής της οδηγίας, η Βουλή των Ελλήνων νομοθέτησε λαμβάνοντας υπόψη τα σχετικά άρθρα της, που, σωστά κατά τη γνώμη μου, δεν διακρίνουν τα νέα προϊόντα από τα παλαιά. Η χώρα μας σέβεται και ακολουθεί τη συγκεκριμένη οδηγία. Oποιαδήποτε δε αμφισβήτησή της οφείλει να απευθύνεται προς την Ευρωπαϊκή Eνωση. Τα προβλήματα αυτού του είδους αντιμετωπίζονται σήμερα με μεθοδικότητα και σωστές διαδικασίες, οι οποίες υπαγορεύονται από τη βασική εθνική επιλογή της συμμετοχής στην Ενωμένη Ευρώπη.
Το όλο ζήτημα έχει επιπλέον και μια σαφή ιατρική διάσταση, η οποία επιβάλλει ιδιαίτερα λεπτούς χειρισμούς και πολύ προσεκτικές τοποθετήσεις.
Στο σημείο αυτό, θα ήθελα να απευθύνω την ακόλουθη παραίνεση προς τους συναδέλφους μου ιατρούς κάθε ειδικότητας: Ας προσπαθήσουμε όλοι μαζί για μια καλύτερη δημόσια υγεία, αποφεύγοντας κάθε ανάμειξη της ιατρικής επιστήμης στο marketing των καπνικών προϊόντων.
* Ο κ. Παναγιώτης Μπεχράκης είναι καθηγητής και διευθυντής του Ινστιτούτου Δημόσιας Υγείας του Αμερικανικού Κολλεγίου Ελλάδος.
