Άρθρο της Guardian
Linda Bauld
Παρόλο που δεν είναι ακίνδυνο, τα αποδεικτικά στοιχεία είναι ξεκάθαρα ότι το άτμισμα είναι πολύ πιο ασφαλές από το κάπνισμα. Αλλά η παραπληροφόρηση και η τρομοκρατία μπορούν ακόμα να αποτρέψουν τον κόσμο να κάνει τη μετάβαση.
Αναζητήστε τον όρο “vaping” (άτμισμα) στο διαδίκτυο και θα είστε δικαιολογημένοι αν σκεφτείτε πως πρόκειται για μια δραστηριότητα γεμάτη κινδύνους. Οι ιστορίες που εμφανίζονται πρώτες σχετίζονται με προβλήματα υγείας, εκρήξεις και ότι το άτμισμα οδηγεί τους εφήβους στο κάπνισμα. Για το μέσο καπνιστή που αναζητά πληροφορίες σχετικά με το άτμισμα, μια γρήγορη αναζήτηση στο διαδίκτυο προσφέρει λίγη διαβεβαίωση. Μπορεί επίσης να συνεχίσει το κάπνισμα, υποδηλώνουν οι τίτλοι, εάν τα προϊόντα αυτά είναι τόσο επικίνδυνα.
Αλλά στην πραγματικότητα δεν είναι. Κατά το περασμένο έτος, περισσότερο από κάθε άλλη χρονιά, τα αποδεικτικά στοιχεία ότι η χρήση ενός ηλεκτρονικού τσιγάρου είναι πολύ ασφαλέστερη από το κάπνισμα συνέχισαν να συσσωρεύονται. Στο 2017 είδαμε τη δημοσίευση της πρώτης πιο μακροπρόθεσμης μελέτης για το άτμισμα, συγκρίνοντας την τοξική έκθεση μεταξύ ανθρώπων που σταμάτησαν το κάπνισμα και χρησιμοποίησαν τα προϊόντα για μέσο όρο 16 μηνών, σε σύγκριση με όσους συνέχιζαν να καπνίζουν. Χρηματοδοτούμενη από την Cancer Research UK, η μελέτη διαπίστωσε μεγάλες μειώσεις καρκινογόνων και άλλων τοξικών ενώσεων σε ατμιστές σε σύγκριση με τους καπνιστές, αλλά μόνο αν ο χρήστης είχε σταματήσει να καπνίζει πλήρως. Μια άλλη πρόσφατη μελέτη συγκρίνει τα τοξικά συστατικά στον ατμό και τον καπνό που μπορούν να προκαλέσουν καρκίνο για να εκτιμήσει αν υπάρχει υπερβολικός κίνδυνος για καρκίνο κατά τη διάρκεια της ζωής κάποιου από το κάπνισμα τσιγάρων ή το άτμισμα. Τα περισσότερα από τα διαθέσιμα δεδομένα σχετικά με τα ηλεκτρονικά τσιγάρα σε αυτή τη μελέτη υποδηλώνουν κίνδυνο για καρκίνο από το άτμισμα περίπου στο 1% σε σχέση με αυτό από το κάπνισμα.
Τα ηλεκτρονικά τσιγάρα είναι λιγότερο επιβλαβή από το κάπνισμα επειδή δεν περιέχουν καπνό. Η εισπνοή καπνού που καίγεται – όπως επίσης και η μάσηση του καπνού- είναι εξαιρετικά επιζήμια για την ανθρώπινη υγεία. Αφαιρέστε τον καπνό και την καύση και δε θα προκαλέσει έκπληξη το γεγονός ότι μειώνεται ο κίνδυνος. Αυτό δεν σημαίνει ότι τα ηλεκτρονικά τσιγάρα είναι αβλαβή. Αλλά σημαίνει ότι μπορούμε να είμαστε σχετικά σίγουροι πως η μετάβαση από το κάπνισμα στο άτμισμα θα έχει οφέλη για την υγεία.
Αυτές οι νέες μελέτες και άλλες έχουν επηρεάσει την πολιτική, τουλάχιστον στο Ηνωμένο Βασίλειο. Στην Αγγλία, από το 2016 υπήρξε ευρεία συναίνεση που εγκρίθηκε από πολλούς οργανισμούς στον τομέα της υγείας, ενθαρρύνοντας τους καπνιστές να δοκιμάσουν το άτμισμα. Αυτή τη χρονιά, πρόσθετοι οργανισμοί, όπως το Royal College of General Practitioners και ο British Medical Association, εξέδωσαν νέες εκθέσεις που επίσης δείχνουν ότι τα ηλεκτρονικά τσιγάρα είναι θετική επιλογή για τους καπνιστές που προσπαθούν να διακόψουν. Και για πρώτη φορά, ο οργανισμός Δημόσιας Υγείας της Αγγλίας περιελάμβανε τα ηλεκτρονικά τσιγάρα στη διαφήμισή της για την «Stoptober» μια ετήσια εκστρατεία για τη διακοπή του καπνίσματος. Στη Σκωτία, ένας μεγάλος αριθμός οργανώσεων με επικεφαλής την Health Scotland εξέδωσε μια δήλωση που καθιστά σαφές ότι το άτμισμα είναι σίγουρα ασφαλέστερο από το κάπνισμα, το οποίο υποστηρίχθηκε επίσης από τον Chief Medical Officer της Σκωτίας.
Στο εξωτερικό, πολλές χώρες εξακολουθούν να απαγορεύουν τα ηλεκτρονικά τσιγάρα και η χρήση τους μπορεί να οδηγήσει σε πρόστιμα ή ακόμη και σε φυλάκιση για χρήστες ή πωλητές. Ωστόσο, σταδιακά αυτό αλλάζει. Στο 2017 είδαμε μια πλήρη ανατροπή της θέσης της Νέας Ζηλανδίας σε αυτές τις συσκευές και οι νέες πολιτικές τους μοιάζουν πολύ με αυτές που ισχύουν στο Ηνωμένο Βασίλειο. Ο Καναδάς νομιμοποιεί επίσης τα ηλεκτρονικά τσιγάρα, παρόλο που οι λεπτομέρειες του ρυθμιστικού πλαισίου εξακολουθούν να τροποποιούνται. Αυτές οι χώρες ακολουθούν τα στοιχεία των ερευνών και μπορούν να ακολουθήσουν και άλλοι με τον καιρό.
Ένας πρωταρχικός λόγος που χρήζει προσοχής, είναι ο φόβος πως το άτμισμα θα οδηγήσει στο κάπνισμα, ιδιαίτερα του νέους. Φέτος είδαμε έρευνες που υποδηλώνουν ότι ορισμένοι έφηβοι που πειραματίστηκαν με το άτμισμα προχώρησαν στο κάπνισμα όταν τους παρακολούθησαν μετά από ένα χρόνο και αυτό περιλαμβάνει μελέτες από το Ηνωμένο Βασίλειο. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι υπάρχουν ομάδες νέων ανθρώπων που είναι επιρρεπείς και στα δύο. Ωστόσο, αυτές οι μελέτες δεν μπορούν να αποδείξουν ότι ήταν η πράξη της δοκιμής ενός ηλεκτρονικού τσιγάρου που οδήγησε σε μεταγενέστερο κάπνισμα - πολλοί άλλοι παράγοντες θα μπορούσαν να ευθύνονται για αυτό, συμπεριλαμβανομένου του απλού γεγονότος ότι ο καπνός είναι ακόμα ευρέως διαθέσιμος. Το 2017 είδαμε τη δημοσίευση της μεγαλύτερης παγκόσμιας μελέτης μέχρι σήμερα για τους νέους ανθρώπους και το άτμισμα, όπου συμπεριλήφθησαν πάνω από 60.000 έφηβοι. Διαπιστώθηκε ότι, ενώ παρατηρήθηκε πειραματισμός με αυτά τα προϊόντα, η τακτική χρήση από έφηβους που δεν είχαν καπνίσει ποτέ παραμένει πολύ χαμηλός, σε λιγότερο από 1%. Εν τω μεταξύ, στο Ηνωμένο Βασίλειο και σε πολλές άλλες χώρες, όπως οι ΗΠΑ, τα ποσοστά καπνίσματος των νέων εξακολουθούν να μειώνονται με ενθαρρυντικό ρυθμό. Αν το άτμισμα προκαλούσε το κάπνισμα, αυτές οι τάσεις θα αντιστρέφονταν.
Οπότε, τι συμπέρασμα μπορεί να βγάλει ο μέσος καπνιστής από τη συνεχόμενη διαμάχη και το φαινομενικά ακόρεστο ενδιαφέρον του Τύπου γύρω από τα ηλεκτρονικά τσιγάρα; Ποιον πρέπει να πιστέψει; Υπάρχουν καλές πηγές πληροφοριών, αλλά δεν είναι αρκετά εμφανείς. Χρειαζόμαστε σαφείς δημόσιες πληροφορίες, από αξιόπιστες πηγές, για να φωνάξουμε πάνω από το θόρυβο και να αποδώσουμε τα γεγονότα. Και αυτά είναι τα γεγονότα. Εάν είστε καπνιστής, το καλύτερο που μπορείτε να κάνετε για την υγεία σας και την υγεία των γύρω σας είναι να σταματήσετε το κάπνισμα. Αν επιλέξετε χρησιμοποιήσετε ηλεκτρονικό τσιγάρο για να σταματήσετε το κάπνισμα, αυτό είναι υπέροχο και κανείς δεν πρέπει να σας επικρίνει για αυτή την επιλογή. Νομίζω ότι θα μπορούσαμε να δούμε μια εκστρατεία ενημέρωσης του κοινού προς αυτή την κατεύθυνση στο εγγύς μέλλον. Και από την πλευρά μου, όσο ταχύτερα τόσο το καλύτερο.
Η Linda Bauld είναι Καθηγήτρια Πολιτικής Υγείας στο Πανεπιστήμιο Stirling και Αναπληρώτρια Διευθύντρια του Κέντρου Μελετών Καπνού και Αλκοόλης του Ηνωμένου Βασιλείου. Κατέχει επίσης μια έδρα στην έρευνα συμπεριφοράς για την πρόληψη του καρκίνου στην Cancer Research UK και είναι η σημερινή Πρόεδρος της Εταιρείας Έρευνας για την Ευρώπη Νικοτίνης και Καπνού. Η έρευνά της χρηματοδοτείται από κυβερνητικούς και φιλανθρωπικούς πόρους και δεν έχει πραγματοποιήσει ποτέ έρευνα ή συμβουλευτική για εταιρείες καπνού ή ηλεκτρονικών τσιγάρων.
